ՈՒժային բալանսը Հարավային Կովկասում ձևավորման նոր փուլ է մտնում

Եթե փորձեք վերլուծել ՀՀ գործող իշխանությունների գոյության պայմաններում պետության գեոպոլիտիկ նշանակությունը (այն կազմող համակարգային բաղադրիչների փոխգործակցության ամբողջության ներքո) պարզ կլինի, թե ՀՀ-ն ում և ինչ չափով է հետաքրքիր ու մինչև երբ:

Ռուսական քաղաքականությունը կարծես որոշում է կայացրել ՀՀ-ի հետ իր և ռեգիոնում իր շփումների միջակայքի մասով: Եթե ՀՀ-ի քաղաքական ուժերը փորձեն ռեալ իշխանություն փոխել երկրում, ապա հարաբերությունները կլինեն գործընկերային-դաշնակցային, բայց քանի որ հայրենի ընդդիմությունն էլ այն հույսով էր, որ նիկոլոսից իշխանությունը ռուսները վերցնելու են և իրենց տան, ստացվեց՝ փակուղի:

Ռուսները ՀՀ-ում իշխանություն փոխելու տրամադրվածություն չունեն, քանի որ դա իրենց խնդիրը չէ, ու այդ թեզը, որ արդեն տարիներ շարունակ իրենց մոտ դոմինանտ է, հավանաբար չի փոխվի:

Իրենք լավ գնահատել են ՀՀ-ի դերը, նշանակությունը և խնդրահարույցությունն իրենց համար և ինչ-որ միջանկյալ որոշում կայացրել, որ ենթադրում է այլ առաջնահերթություններ ինչպես Կովկասում, այնպես էլ մակրոռեգիոնում:

Ակնհայտ է, որ առաջնահերթություններն այլ ռեգիոնում պայմաններ են ստեղծել այս ռեգիոնում մի շարք հարցերում ուշացած ու ոչ համարժեք արձագանքի, սակայն, իրենց ռազմավարական հզորության և ներուժի պայմաններում, նրանք այդ ներգրավվածության ու ակտիվության վարքը կարող են ինչ-որ փուլից հետո արագ լրացնել, եթե սեփական ազգային շահերի նման օրակարգ որոշվի: Գինը իրենց շատ հաճախ հետաքրքիր չէ:

Մյուս կողմից, հայկական իշխանության՝ ՌԴ-ի դեմ պատվիրակված քայլերը, որոնցից լիովին օգտվեց Բաքուն/Անկարան, պայմաններ ստեղծեցին, որ նրանք չմտնեն մի շարք գործընթացների մեջ, որոնց մեջ նախկինում, հավասար պայմաններում, առավել ներգրավված ու ուղղորդող կլինեին:

Կոշտ ռեալ պոլիտիկը նրանց մոտ պայման ստեղծեց, որ խաղան «ձեր հողն է, հրաժարվու՞մ եք, ձեր գործն է, մենք չենք պահելու», հետևաբար ձեր քայլերի ողջ պատասխանատվությունը ջարդվելու է ձեր գլխին (ի դեպ, պատերազմի ժամանակ ՀՀ ԶՈՒ-ի կորսված ողջ տեխնիկան 2020-ին արդեն լրացվել էր, բացառապես մեկ-երկու հարձակողական զինատեսակից):

Հարավային Կովկասում ակտիվ առևտուրը, այդ թվում՝ նոր խաղացողների իմիտացիոն ու ռեալ ներգրավվածության պայմաններում, դեռ շարունակվելու է, ու վաճառքի սեղանին ՀՀ-ն իր կամքով է հայտնվել՝ դրա անունը դնելով «ինքնիշխանություն», ինչ-որ «իրական Հայաստան» և այլն:

Պետք է ֆիքսել, որ գործընթացները, որոնք տեղի են ունենալու, բացի հակառուսական ուղղվածությունից, իրենց մեջ ունենալու են հակաիրանական բնույթ, և այս համատեքստում շատ հասկանալի և ընկալելի է, երբ ՀՀ-ում Իրանի դեսպանը հայտարարում է, որ «մենք կարող ենք մեր պաշտպանությունը առաջարկել ռեգիոնի երկրներին», իսկ դա նշանում է, որ ուժային բալանսը Հարավային Կովկասում ձևավորման նոր փուլ է մտնում, ուր Թեհրանի առաջարկն ավելի շուտ ուղղված էր Երևանին ու Բաքվին: Այո, Բաքվին, քանի որ նա քաղաքական պարտքերի տակ է ու ընտրության խնդիր ունի Անկարայի, Իսրայելի, Մոսկվայի, միգուցե Թեհրանի միջև:

Բարդ ու խառը օրեր են սպասում մեզ բոլորիս:

Ալեն Ղևոնդյան

Մեկնաբանություններ